5 Belangrijke juridische ontwikkelingen voor uw algemene voorwaarden

De afgelopen jaren zijn er op juridisch vlak de nodige ontwikkelingen geweest die mogelijk invloed hebben op uw algemene voorwaarden. Ik raad daarom aan na te gaan of de ontwikkelingen voor u relevant zijn en hoe u de materie in uw algemene voorwaarden heeft geregeld. In dit artikel zet ik enkele belangrijke ontwikkelingen van de afgelopen jaren op een rij:

1. Incassokosten

In de praktijk kom ik regelmatig algemene voorwaarden tegen waarin ten aanzien van de buitengerechtelijke incassokosten wordt aangesloten bij het verouderde NOVA tarief (Nederlandse Orde van Advocaten tarief). Dit tarief geldt niet meer. Ook zie ik regelmatig dat niet concreet is vermeld hoe hoog de incassokosten zijn die verschuldigd zijn. Als er geen concreet percentage incassokosten is afgesproken, dan geldt het wettelijk vastgestelde tarief (op grond van de Wet Normering buitengerechtelijke incassokosten d.d. 1 juli 2012). Deze wet is speciaal geschreven met als doel consumenten te beschermen tegen onredelijke incassokosten.

Voor de zakelijke markt is het toegestaan om andere, gunstigere, afspraken te maken over de hoogte van de incassokosten. De lage incassokosten op grond van de wet zullen vaak niet dekkend zijn als u kosten moet maken om uw vordering te incasseren. Ook zijn de lage incassokosten geen prikkel voor uw klanten om op tijd te betalen. Daarom adviseer ik ondernemers met zakelijke klanten in de algemene voorwaarden (of expliciet in de overeenkomst) 15% incassokosten van het verschuldigde bedrag met een minimum van € 250,00 op te nemen. Dit is voor de zakelijke markt heel gebruikelijk. Overigens is een rente van 1,5% per maand voor de zakelijke markt ook gebruikelijk.

2. Opschorting

Heeft u in uw algemene voorwaarden vermeld staan dat uw klant een eventuele (schade)vordering niet mag verrekenen? Let op! Dit betekent niet automatisch dat uw klant zijn betaling niet mag opschorten. Dit heeft de Hoge Raad op 31 oktober 2017 bepaald.

Verrekenen is de vorderingen tegen elkaar wegstrepen. Als uw klant aan u moet betalen en u moet ook aan uw klant betalen, dan kunt u de vorderingen met elkaar verrekenen/ tegen elkaar wegstrepen.

Opschorten is uw eigen verplichting voor bepaalde tijd achterhouden/ uitstellen totdat uw klant aan zijn verplichting heeft voldaan.

Opschorting en verrekening zijn dus twee verschillende dingen. Ik adviseer om in uw voorwaarden naast verrekening ook in duidelijke bewoordingen opschorting uit te sluiten. Zo voorkomt u, dat uw klant terecht een beroep op opschorting doet, waardoor uw vordering onbetaald blijft.

3. Oneerlijke bedingen

Heeft u een bepaling in uw algemene voorwaarden waarin staat dat uw klant een zeer hoge boete moet betalen als hij zijn verplichtingen niet nakomt? Of een beding waarin staat dat u de overeenkomst mag opzeggen, terwijl uw klant dat niet mag en u al het betaalde mag behouden? Dit zijn voorbeelden van bepalingen die als oneerlijk kunnen worden aangemerkt.

Sinds de Europese richtlijn ‘oneerlijke bedingen’ en een arrest van de Hoge Raad (d.d. 13 september 2013) toetst de rechter op eigen initiatief (dus zonder dat uw klant verweer hoeft te voeren) of de bepalingen in uw algemene voorwaarden oneerlijk zijn ten opzichte van consumenten. Onder bepaalde omstandigheden worden kleine ondernemers (zoals een eenmanszaak of een v.o.f.) gelijkgesteld met consumenten en vallen zij ook onder de bescherming van voor consumenten geldt. Dit wordt ook wel de reflexwerking genoemd. Dit betekent dat in sommige gevallen de rechter op eigen initiatief zal nagaan of de bepalingen in uw algemene voorwaarden redelijk zijn ten opzichte van uw kleine klant. Als de rechter oordeelt dat een bepaling oneerlijk is, kan hij de bepaling vernietigen. De bepaling is dan niet meer van toepassing. Dit kan voor u als ondernemer grote gevolgen hebben.

In de Europese richtlijn is ook een lijst opgenomen met bedingen die als oneerlijk kunnen worden aangemerkt. Deze lijst wordt ook wel de blauwe lijst genoemd. Als u zakendoet met consumenten of met kleine zakelijke klanten, kijkt u dan na of de bepalingen in uw voorwaarden mogelijk niet onredelijk zijn.

4. Klachtplicht

Als u een product heeft verkocht, iets heeft gemaakt of een dienst heeft verleend en uw klant is niet tevreden, dan dient uw klant binnen redelijke tijd bij u te klagen over het gebrek. Dit wordt de klachtplicht genoemd. De klachtplicht is in de afgelopen jaren, met name na de drie arresten van de Hoge Raad (van 8 februari 2013), genuanceerd. Voorheen moest uw klant binnen een bepaalde termijn klagen. Daarna verviel het recht om te klagen. Vanaf de arresten van 2013 geldt dat een klant die zeer lang wacht met klagen, niet meer per definitie ‘’te laat’’ is om herstel of vervanging te vragen aan u.

Het late klagen heeft pas consequenties voor uw klant als u nadeel lijdt doordat zo laat is geklaagd. Heeft uw klant bijvoorbeeld aardbeien bij u gekocht en klaagt hij drie maanden na de levering over de kwaliteit van de aardbeien? Dan kunt u door het tijdsverloop niet meer vaststellen wat de kwaliteit van de aardbeien op het moment van levering was. U heeft dus nadeel geleden omdat door het tijdsverloop niet meer kan worden vastgesteld of het gebrek al aanwezig was op het moment van levering of dat dit later is ontstaan door een andere oorzaak buiten uw verantwoordelijkheid.

Heeft u een bepaling in uw algemene voorwaarden over de klachttermijn? Staat hierin dat als uw klant te laat klaagt, hij geen aanspraak meer kan maken op herstel of schadevergoeding? In sommige omstandigheden kan het zijn dat een dergelijke bepaling niet redelijk is en dat de rechter de bepaling zal vernietigen of niet zal toepassen. Mijn advies is daarom om goed te (laten) bekijken of de bepaling over de klachtplicht redelijk is. Wat voor uw bedrijf een redelijke bepaling is, hangt af van allerlei omstandigheden (wat doet u precies met uw bedrijf, wie zijn uw klanten, wat zijn de bedrijfsprocessen). Graag help ik u hierbij.

5. Strenge toets keuze bevoegde rechtbank in algemene voorwaarden

Heeft u een forumkeuze opgenomen in uw algemene voorwaarden? Met een forumkeuze legt u vast bij welke rechtbank u gaat procederen wanneer er sprake is van een geschil. Met name bij partijen die internationaal zakendoen, is van groot belang waar een eventuele procedure gevoerd moet worden. Een rechter in Nederland zal mogelijk heel anders over een geschil oordelen dan een rechter in Engeland. Ook zijn er per land grote verschillen in wat de kosten van een procedure zijn en hoe lang een procedure in beslag zal nemen.

Rechters zijn tegenwoordig veel strenger bij het beoordelen van een forumkeuze. Getoetst wordt of het forumkeuzebeding daadwerkelijk onderwerp is geweest van de wil van partijen. Met andere woorden, er wordt beoordeeld of partijen daadwerkelijk ingestemd hebben over het procederen bij een bepaalde rechtbank. Het enkel van toepassing verklaren van een set algemene voorwaarden waarin een forumkeuze is opgenomen, is niet voldoende. Hieruit blijkt immers niet dat partijen het ook daadwerkelijk met elkaar eens waren over waar een eventuele procedure gevoerd moet worden. Doet u internationaal zaken, neem dan contact met ons op, zodat wij u kunnen adviseren hoe u hiermee om kunt gaat. Zo zorgt u ervoor dat -als het erop aankomt- u kunt procederen bij de rechtbank in het door u gewenste land.