Het Europees bankbeslag: nuttig incassowapen?
Een incassowapen is pas nuttig als schuldeisers het zonder al te veel moeite kunnen inzetten. Hier is in het voorstel op allerlei manieren rekening mee gehouden, waardoor het een laagdrempelig karakter heeft. Zo heeft een schuldeiser geen advocaat nodig om beslag te leggen op de Europese bankrekening van zijn schuldenaar, maar kan hij dit zelf doen door slechts een standaard verzoekformulier in te vullen. Veel bewijs hoeft de schuldeiser ook niet te leveren; hij hoeft alleen aannemelijk te maken dat hij een vordering heeft op de schuldenaar en dat het risico bestaat dat de schuldenaar het geld van de bankrekening wegsluist voordat de schuldeiser zich op het banktegoed kan verhalen. Verder hoeft de schuldeiser niet langer te weten in welk land en bij welke bank de schuldenaar zijn bankrekening heeft. De lidstaten worden verplicht een systeem te implementeren waarmee de rechter in kwestie die informatie bij een overkoepelende organisatie kan opvragen. Het inschakelen van een dure privédetective wordt hierdoor overbodig.
Uniforme regeling EU-lidstaten
Op dit moment zitten er veel haken en ogen aan het leggen van conservatoir beslag op een bankrekening in de EU. U bent namelijk gebonden aan de mogelijkheden voor het leggen van beslag volgens het nationaal recht van het land waar de bankrekening zich bevindt. In sommige EU-lidstaten bestaat het conservatoir beslag niet eens of is het alleen mogelijk in de periode tussen het wijzen van een vonnis en het verstrijken van de termijn van hoger beroep. Met het Europees bankbeslag komt hier eindelijk verandering in. Voor alle lidstaten geldt dan één uniforme regeling. Daarnaast blijven per land de huidige mogelijkheden bestaan.
De keerzijde
Wat Hollandse nuchterheid mag bij al deze mooie voordelen voor crediteuren natuurlijk niet ontbreken. Ook deze gouden medaille heeft een keerzijde. Als u op eigen houtje conservatoir beslag legt, loopt u bijvoorbeeld het risico om – bij een afwijzing van uw vordering – in de bodemprocedure niet alleen voor de kosten van het conservatoir beslag en de procedure te worden veroordeeld, maar ook voor de geleden schade bij de schuldenaar. Ook kan van u worden verlangd dat u bij beslaglegging een waarborgsom stort om die schade te dekken. De summiere toetsing van de rechter bij het leggen van het Europees bankbeslag is weliswaar handig voor de schuldeiser, maar we mogen niet vergeten dat in de latere bodemprocedure wel degelijk een inhoudelijke toetsing plaatsvindt. Goede begeleiding van een juridisch deskundige is dan ook geen overbodige luxe.
Onduidelijkheden
Maar er zijn meer kanttekeningen te plaatsen bij het Europees bankbeslag. Neem alleen al de voorwaarde dat er sprake moet zijn van een risico dat de schuldeiser het vermogen van de bankrekening laat verdwijnen. Hoe kunt u dit aantonen of aannemelijk maken? Bij het standaard verzoekformulier voor het leggen van conservatoir beslag kunt u een vakje aanvinken als u beschikt over stukken die dit risico staven. Het is echter compleet onduidelijk welke onderbouwing hierbij volstaat. Tot slot roepen ook de kosten vragen op. Vooralsnog is niet duidelijk wat dit Europees instrument de schuldeiser gaat kosten. Iedere lidstaat mag de kosten zelf bepalen, op één voorwaarde: dat ze niet hoger zijn dan die van een gelijkwaardige nationale maatregel. Dit maakt dat de schuldeiser wederom te maken krijgt met vreemde wetgeving, waardoor kennis van het nationale rechtssysteem toch onmisbaar blijft voor een effectieve incasso.
Het voorstel lijkt een stap vooruit in de mogelijkheid om beslag te leggen op een Europese bankrekening. Er zijn op dit moment echter nog te veel onduidelijkheden om te kunnen concluderen dat het systeem een nuttig en eenvoudig in te zetten incassowapen is.
