Algemene voorwaarden in het internationaal handelsverkeer
In het bijzonder kunnen er bij internationale contracten problemen optreden. In het land van de contractpartner kunnen wettelijke bepalingen niet overeenkomen met het Nederlands recht. In zulke gevallen zou het kunnen zijn, dat de door u gekozen algemene voorwaarden niet van toepassing zijn.
Toepasselijkheid van algemene voorwaarden in internationale betrekkingen of rechtsgeldig inbrengen van algemene voorwaarden
Bij internationale overeenkomsten komen onder meer de volgende vragen aan bod: Welk recht is van toepassing? Welke rechter en rechtbank is bevoegd? En daarnaast ook zaken als leveringstermijnen, (bijvoorbeeld incoterms) en betalingsvoorwaarden. Bepalingen over garantie en aansprakelijkheid kunnen worden gemaakt in een standaard formulier of in de algemene voorwaarden (AW). Toepasselijkheid van algemene voorwaarden is echter belangrijk. Ook in geval van grensoverschrijdende contracten is slechts de mededeling dat er voorwaarden gebruikt worden niet voldoende.
De volgende eisen worden in het internationale handelsverkeer gesteld:
1. Een duidelijke verwijzing naar de toepasbaarheid van de eigen AW;
2. Versturen en/of het ter hand stellen (overhandigen) van de algemene voorwaarden in tekstvorm.
Deze eisen zijn noodzakelijk om de AW onderdeel te laten zijn van de (internationale) overeenkomst. Moeten de algemene voorwaarden ter hand worden gesteld voordat de overeenkomst daadwerkelijk wordt gesloten?
Uit jurisprudentie (rechtspraak) blijkt dat het voor een gebruiker van algemene voorwaarden moeilijk is om te bewijzen dat hij/zij de algemene voorwaarden daadwerkelijk heeft verzonden (per e-mail of fax), dan wel ter hand heeft gesteld. Ik raad u daarom aan uw eigen algemene voorwaarden bij internationale contracten altijd te verzenden of fysiek te overhandigen en de tegenpartij de ontvangst ervan schriftelijk te laten bevestigen. Ik adviseer u in dit kader om het volgende op te nemen: een bevestiging voor de ontvanger wiens handtekening de ontvanger met datum tekent en daarmee de ontvangst van het beleid alsmede de toepassing ervan voor het contract bevestigt.
In geval van een geschil moet de gebruiker van voorwaarden bewijzen dat aan de hiervoor genoemde integratie eisen (toepasselijkheid van algemene voorwaarden) is voldaan. Louter het verwijzen naar een website, waar de algemene voorwaarden kunnen worden gedownload, volstaat in een internationale betrekking niet. Dit blijkt onder meer uit een uitspraak van rechtbank ter Celle d.d. 24 juli 2009 (13 W 48/09), OLG Report 2009, 787.
Mogelijkheid ter kennisname
De ontvanger van een aanbieding van de overeenkomst (bijvoorbeeld koper of wederpartij) waarop algemene voorwaarden van toepassing zijn, moet de mogelijkheid krijgen om kennis te nemen van de inhoud van algemene voorwaarden. Hiervoor is het niet noodzakelijk daadwerkelijk de algemene voorwaarden te overhandigen. Het gaat louter om de mogelijkheid dat de wederpartij krijgt om kennis te nemen van de algemene voorwaarden. Dit vereist dat de bepalingen en voorwaarden in de juiste taal zijn geschreven.
Taal
Voorwaarden moeten worden geschreven in een taal welke de andere partij begrijpt. Dit hoeft niet de taal van de wederpartij te zijn. Het is over het algemeen voldoende om de taal te gebruiken welke in het contract is geformuleerd of de taal waarin de onderhandelingen waren gevoerd (dus contracttaal). Dit houdt ook in dat de opmerkingen in het contract, welke aantonen dat algemene voorwaarden gebruikt worden, ook in de juiste taal vermeld moeten zijn. Dus bijvoorbeeld niet alleen in het Nederlands op het Nederlandse briefpapier als de contracttaal Engels is.
Algemene voorwaarden van de wederpartij afwijzen
(Clausule om het gebruik van algemene voorwaarden van de wederpartij te voorkomen (verdediging clausule))
Verder moet aan een clausule gedacht worden, welke voorkomt dat ook de voorwaarden van de contractpartij geldig worden. Dit betekent dat u het best in de overeenkomst zelf, maar ook in uw algemene voorwaarden, vast moet leggen dat bij het gebruik van uw voorwaarden, de voorwaarden van de contractpartij worden uitgesloten. Dit voorkomt dat conflicterende voorwaarden elkaar annuleren.
Schriftvorm bij internationale contracten en vooral bij forumkeuze
Een forumkeuze in grensoverschrijdende overeenkomsten vereist dat de overeenkomst schriftelijk wordt gesloten. Dit betekent ook dat zowel de overeenkomst als de algemene voorwaarden door beide partijen ondertekend dient te zijn.
Forumkeuze (Toepasselijke rechtbank / rechter)
Als een forumkeuze in het contract wordt opgenomen, is het aan te raden dat voor de gebruiker nog een mogelijkheid open blijft om niet definitief van de forumkeuze gebruik te moeten maken. Dus de mogelijkheid om te kiezen voor een bepaalde rechtbank in een specifiek land of in een specifieke plaats. Dit is een manier om ervoor te zorgen dat – de meest gunstige rechter/rechtbank kan worden geselecteerd om een eventueel geschil te beslechten. Met een dergelijke formulering houdt u een keuzemogelijkheid open.
Keuze voor toepasselijk recht en eigendomsvoorbehoud
Verder is het mogelijk in de algemene voorwaarden een bepaling op te nemen, waarin staat welk recht van toepassing is. Daarbij is het belangrijk dat de betreffende rechter, die in geval van een geschil over de zaak moet oordelen, ook op de hoogte is van de rechtskeuze. Het leidt tot niets als een Duitse rechter de zaak moet beoordelen op grond van Nederlands recht. Hij zal dan moeten rekenen op een deskundige. Bovendien leidt dit tot vertraging van de zaak en tot extra kosten.
Eigendomsvoorbehoud
De keuze van het recht in algemene voorwaarden is (alleen) belangrijk voor de interpretatie van het contract. Op de wederzijdse contractsverplichtingen, evenals de gevolgen en het ontbreken van nakoming van de verplichtingen zelf, heeft deze keuze geen effect. De keuze van het recht is echter wel van invloed op vragen van de overdracht van het eigendom en het eigendomsvoorbehoud. Voor het eigendomsvoorbehoud is altijd het recht van de lidstaat, waar de zaak zich bevindt, van toepassing (lex rei sitae). In veel landen wordt het eigendomsvoorbehoud niet uniform erkend. In sommige landen is het zelfs vereist dat een voorbehoud van eigendom in een bijzonder register wordt ingeschreven.
Het eigendomsvoorbehoud is een internationale zakelijke transactie en geen effectief beveiligingsmiddel, dus het biedt geen zekerheid om daadwerkelijk de geleverde goederen terug te eisen indien betaling uitblijft. In dat kader adviseer ik, op een andere manier zekerheid te stellen. Het is daarom aan te raden, garanties, accreditieven, letter of credits, een kredietverzekering of iets vergelijkbaars te gebruiken.
Om de genoemde voordelen van overeenkomsten en algemene voorwaarden te kunnen gebruiken en de mogelijke nadelen en risico’s te vermijden, is het noodzakelijk om voorafgaand uw overeenkomsten en algemene voorwaarden en de toepassing daarvan te laten bestuderen door een raadsman.
Om de voorgenoemde voordelen van overeenkomsten en algemene voorwaarden te kunnen gebruiken en de mogelijke nadelen en risico’s te vermijden, is het noodzakelijk om voorafgaand uw overeenkomsten en algemene voorwaarden en de toepassing daarvan te laten bestuderen door een raadsman.
Wij bieden u als specialisten op dit gebied onze diensten graag aan.
