Waarom lukt het in België niet om alle rente en incassokosten te verhalen op de debiteur?

In onze incassopraktijk behandelen we veel Belgische incasso’s voor Nederlandse klanten. Net zoals er grote culturele verschillen zijn tussen Nederlanders en Belgen zijn er ook op juridisch vlak vrij grote verschillen, en dat leidt soms tot frustratie. Wij horen regelmatig van onze klanten: waarom krijg ik niet al mijn rente? En waarom is het zo moeilijk om incassokosten te verhalen in België? In dit artikel leg ik uit hoe het zit met de wettelijke aanmaningskosten in België.

Uitgangspunt

Wanneer een contract wordt ondertekend of algemene voorwaarden worden geaccepteerd komt er een overeenkomst tot stand die beide partijen bindt. In geval van laattijdige betaling zien we in de praktijk vaak overeenkomsten waar een jaarlijks rentepercentage van 12% tot 18% en een incassokostenbeding van 15% wordt opgenomen.

Onder het uitgangspunt ‘akkoord is akkoord’ verwachten klanten dat deze rente en incassokosten ook integraal worden verhaald op de debiteur. Waar dit in Nederland vaak lukt, komen veel (Nederlandse) klanten van een kale reis terug uit België.

Incassoprocedures

Voor onbetaalde en onbetwiste facturen in Nederland wordt nogal eens de faillissementsaanvraag gebruikt om de debiteur te bewegen tot betalen. Deze procedure zet maximaal druk op uw debiteur en verplicht hem om het openstaande bedrag, inclusief rente en kosten, te voldoen. Door de effectiviteit van deze faillissementsaanvraag worden deze incassodossiers vaak succesvol afgerond omdat de volledige vordering wordt geïncasseerd.

In België (maar ook andere landen) is een dergelijke faillissementsaanvraag onderworpen aan veel strengere voorwaarden en kan deze niet zomaar ingezet worden als een debiteur niet betaalt. Er dient een andere gerechtelijke incassoprocedure te worden gevolgd (geringe vorderingen, betalingsbevel, bodemprocedure) om betaling los te krijgen.

Wetgeving België en Nederland

Zowel België als Nederland hebben het begrip Pacta Sunt Servanda (‘afspraken moeten nagekomen worden’) die respectievelijk worden verankerd in art. 1134 BW (België) en 6:248 lid 1 NBW (Nederland). Dus waarom worden rente en kosten in Nederland wél vaak volledig toegekend en in België niet?

Om dit te begrijpen zijn er drie termen van belang: de overeenkomst, aanvullend recht en dwingend recht.

1. De overeenkomst: Beide partijen mogen overeenkomen wat zij willen. Deze overeenkomst stemt de partijen tot wet (pacta sunt servanda).

2. Aanvullend recht: Als beide partijen iets vergeten zijn om op te nemen in de overeenkomst, dan wordt dit aangevuld door de wetgever.

Voorbeeld: In de overeenkomst staat niet welke rechter bevoegd is in geval van een geschil. Aanvullend recht zal beslissen waar geprocedeerd moet worden.

3. Dwingend recht: Als beide partijen iets afspreken in de overeenkomst wat niet geoorloofd is, dan grijpt de wetgever in. In deze gevallen wordt hetgeen dat werd afgesproken verplicht ‘gecorrigeerd’ door de wet.

Zoals u kan raden is er een verschil tussen de benadering van de wetgever in Nederland en België. Waar de Nederlandse wetgever meer uitgaat van een crediteurenbescherming, gaat de Belgische wetgever uit van een debiteurenbescherming. In Nederland zijn 12% tot 18% rente en 15% incassokosten geoorloofd waar in België een dubbele, dwingendrechtelijke, bescherming is vastgelegd in de artikelen 1153 BW (interesten) en 1231 BW (incassokosten).

Art.1153BW:

Inzake verbintenissen die alleen betrekking hebben op het betalen van een bepaalde geldsom, bestaat de schadevergoeding wegens vertraging in de uitvoering nooit in iets anders dan in de wettelijke interest, behoudens de bij de wet gestelde uitzonderingen.
(…). Ieder beding dat strijdig is met de bepalingen van dit lid wordt voor niet-geschreven gehouden.

Art 1231 BW:

§ 1. De rechter kan, ambtshalve of op verzoek van de schuldenaar, de straf die bestaat in het betalen van een bepaalde geldsom verminderen, wanneer die som kennelijk het bedrag te boven gaat dat de partijen konden vaststellen om de schade wegens de niet-uitvoering van de overeenkomst te vergoeden.
(…)
§ 3. Ieder beding dat strijdig is met de bepalingen van dit artikel wordt voor niet-geschreven gehouden.

Conclusie

Vanwege de dubbele, dwingende, beschermgordel die de Belgische wetgever heeft opgeworpen wordt de rente – ondanks afwijkende afspraken tussen partijen – bijna altijd verlaagd naar de wettelijke interestvoet van 8% per jaar. Incassokosten in België worden zelfs nog strikter aangepakt en meestal verlaagd naar een forfaitair bedrag van € 40.

Is er dan geen oplossing?

In theorie zijn er oplossingen om hogere rente en incassokosten te krijgen maar deze worden extreem restrictief geïnterpreteerd binnen de rechtspraak. In de praktijk merken wij dat het quasi onmogelijk is om hogere rente te ontvangen dan 8% op jaarbasis. Voor wat betreft de incassokosten in België is er beter nieuws: dankzij Europese regelgeving slagen wij er steeds vaker in om hogere incassokosten toegekend te krijgen via de rechter. Maar eenvoudig is het niet. Als het om rente en kosten gaat is het daarom aan te raden om Nederlands recht en de Nederlandse rechtbank van toepassing te verklaren.

Meer informatie over rente en incassokosten in België

Wilt u graag meer informatie over rente en incassokosten in België? Of heeft u een andere vraag over incasseren in België? Neem dan gerust contact met ons op. Onze Belgian Desk helpt u graag verder.