Twee blauwe vinkjes en een rode knop
Whatsapp als bewijs bij de Nederlandse rechtbank
Ook in Nederland hebben – voornamelijk lagere – rechters zich uitgesproken over het gebruik van Whatsapp berichten in het zakelijk verkeer. Een voorbeeld hiervan is een ontslagzaak die bij de rechter terechtkwam. Een werknemer was niet op haar werk komen opdagen en dit voerde de werkgever aan als reden voor haar ontslag. De werknemer stelde echter dat zij zich via een Whatsapp bericht had ziek gemeld. De werkgever beweerde het bericht nooit te hebben ontvangen, maar de werknemer liet de inmiddels beruchte ‘twee blauwe vinkjes’ zien. Andersom is er ook een zaak geweest waarbij het juist de werkgever was die een werknemer met een Whatsapp bericht het ontslag had aangezegd. De werknemer was ziek, maar werd toch in verschillende uitgaansgelegenheden gespot in de periode dat ze zei ziek te zijn. De ondubbelzinnige Whatsapp van haar baas mocht volgens de rechter beschouwd worden als een schriftelijke ontslagaanzegging waar de wet om vraagt bij tijdelijke arbeidscontracten. Een ander voorbeeld speelde in een ontruimingszaak bij de kort geding rechter. Volgens de verhuurder waren er per Whatsapp duidelijke afspraken gemaakt over vrijwillige beëindiging van het huurcontract. Uiteindelijk oordeelde de rechter dat uit deze specifieke Whatsapp berichten niet afgeleid kon worden, dat de huurder daadwerkelijk instemde met beëindiging van het huurcontract. De rechter sloot echter niet uit, dat het wel degelijk had gekund.
Overeenkomsten mogen vormvrij gesloten worden
Als klanten mij dan ook vragen of afspraken via Whatsapp berichten rechtsgeldig zijn, is mijn antwoord ja. Immers, als een mondelinge afspraak rechtsgeldig is, waarom een afspraak via Whatsapp dan niet? Een van de uitgangspunten van de Nederlandse wet is namelijk dat overeenkomsten in beginsel vormvrij gesloten mogen worden. Een overeenkomst komt tot stand via aanbod & aanvaarding. Whatsapp is een geoorloofd middel om een contract te sluiten. Er zijn slechts een aantal uitzonderingen. Een voorbeeld waarbij met schriftelijk nog letterlijk een papieren akte wordt bedoeld, is aan de orde bij de aankoop van een woning.
Whatsapp berichten opslaan
Of de Whatsapp berichten ook echt handig zijn voor in het zakelijk verkeer, is uiteraard een andere vraag. De berichten zijn niet meer noodzakelijk kort, omdat er ook documenten aangehecht kunnen worden of verwezen naar deeplinks met meer informatie. Wat ongetwijfeld ook zal meespelen, is of Whatsapp berichten eenvoudig gesynchroniseerd kunnen worden met je debiteurensoftware. Verslaglegging en documentatie is niet onbelangrijk. In geval van een conflict wil je naderhand uiteraard kunnen terughalen welke afspraken er zijn gemaakt. Dat de context waarbinnen de Watsapp berichten zijn verstuurd – meestal snel geschreven inclusief spelfouten – ook belangrijk is, wil ik graag aan de hand van Arrold van den Hurk en een praktijkvoorbeeld toelichten.
De rode knop
Arrold wie? Arrold van den Hurk, de man die het begrip aanbod en aanvaarding – in ieder geval voor het grote publiek – recent op de kaart heeft gezet. Wie is Arrold ook alweer? Hij is de miljoenenjacht deelnemer die samen met zijn advocaat Peter Plasman een juridische strijd tegen producent Endemol voerde. Volgens zijn advocaat had hij ongewild op de beruchte rode knop gedrukt, maar hij had het aanbod van de bank eigenlijk niet willen aanvaarden. Arrold van den Hurk verloor de zaak. De rechter die de eis van de banketbakker afwees, liet in zijn oordeel blijken dat de context – spel & spanning – een belangrijke factor was bij het afwegen van de belangen. Volgens de rechter was het een wezenlijk onderdeel van het spel, dat je vanwege de spanning als deelnemer een actie doet – zoals op een rode knop drukken – maar dat je niet de echte wil hebt om de daaraan verbonden consequentie – een bod van de bank – te aanvaarden.
“Beheersing van zenuwen is onderdeel van het spel. De mogelijkheid om te kunnen terugkomen op onder druk genomen beslissingen zou in strijd zijn met de geest van het spel.”, aldus de rechtbank.
Stoom afblazen
Situaties waar ook emotie bij komen kijken, zijn juridische conflicten. Elke creditmanager kan zich vast wel een debiteur herinneren waarbij hij of zij meer dan gemiddeld emotioneel betrokken was. Beheersing van zenuwen is dan onderdeel van ‘het spel’. Ik kan me in ieder geval nog een incassodossier herinneren, waarbij de debiteur de boel traineerde en mijn klant mij per Whatsapp aangaf om de debiteur op alle mogelijke manieren aan te pakken, want ‘principes zijn nu eenmaal principes!’. Betekende dit nu dat ik direct beslag onder al zijn afnemers moest leggen, zijn rekeningen blokkeerde en een faillissementsaanvraag indiende? No matter what? Voor mij een wezenlijke vraag, omdat sommige zaken in mijn praktijk daar gewoonweg om vragen voor het beste eindresultaat. Of was het bericht niet zo letterlijk bedoeld, moest de soep minder heet gegeten worden en deed ik er goed aan om mijn klant (per e-mail) mijn kosten-batenanalyse voor te houden ? Uiteindelijk heb ik er toch nog een e-mail aan de klant overheen gestuurd en werd de soep inderdaad iets minder heet gegeten. Mijn klant had echter toch nog stoom kunnen afblazen, misschien wel een van de betere functies van Whatsapp. 😀
